In het kader van een handelshuurovereenkomst onderscheiden we twee partijen. Enerzijds is er de verhuurder, die eigenaar is van een gebouw dat hij verhuurt, en anderzijds is er de huurder, die dit goed huurt om er zijn handelsactiviteit in uit te oefenen, tegen betaling van een huurprijs.

2.1 Formalisme

De handelshuurovereenkomst moet niet noodzakelijk schriftelijk vastgelegd worden, maar dit blijft nuttig in geval van betwisting. De overeenkomst moet binnen de vier maanden na het afsluiten ervan geregistreerd worden (onderworpen aan een registratierecht van 0,2% van het bedrag van de huur over de volledige looptijd).

2.2 Duur

Een handelshuurovereenkomst wordt gesloten voor een looptijd van negen jaar. De partijen (huurder en verhuurder) kunnen een langere looptijd bedingen via een notaris.

2.3 Hernieuwing

De huurder kan zijn overeenkomst maximaal drie maal hernieuwen. De overeenkomst kan dus tot 27 jaar duren (zijnde 3 maal 9 jaar). Als de huurder de overeenkomst wil hernieuwen, moet hij dit "bij (exploot van gerechtsdeurwaarder) of bij aangetekende brief ter kennis van de verhuurder brengen, ten vroegste achttien maanden, ten laatste vijftien maanden vóór het eindigen van de lopende huur”⁵. De verhuurder kan de vernieuwing weigeren op grond van artikel 16 van de wet van 30 april 1951 om het goed weder op te bouwen, het persoonlijk in gebruik te nemen of het te laten in gebruik nemen door zijn naasten, alsook wegens grove tekortkomingen van de huurder aan zijn verplichtingen, ... Naargelang de reden die de verhuurder aanvoert, kan de huurder recht hebben op een vergoeding ten belope van 1 à 2 jaar huur. De verhuurder kan de hernieuwing ook weigeren zonder reden, mits hij een vergoeding betaalt die gelijk is aan drie jaar huur.

2.4 Aanpassing van het gehuurde goed

De huurder heeft het recht om onder de voorwaarden bepaald in artikel 7 van de wet van 30 april 1951, verbouwingen uit te voeren die nodig zijn voor zijn onderneming en waarvan de kosten drie jaar huur niet te boven gaan. Hij moet hiervan vooraf kennis geven aan de verhuurder.

2.5 Verbreking

Om de drie jaar kan de huurder de overeenkomst beëindigen, bij aangetekende brief of deurwaardersexploot. De verhuurder kan de huur beëindigen met inachtneming van een opzegtermijn van een jaar en enkel in volgende gevallen:

- "ten einde in het onroerend goed werkelijk zelf een handel uit te oefenen
- of die werkelijk te laten uitoefenen door zijn afstammelingen, zijn aangenomen kinderen of zijn bloedverwanten in de opgaande lijn, door zijn echtgenoot, door diens afstammelingen, bloedverwanten in de opgaande lijn of aangenomen kinderen
- of door een personenvennootschap waarvan de werkende vennoten of de vennoten die ten minste drie vierden van het kapitaal bezitten, in dezelfde betrekking van bloedverwantschap, aanverwantschap of aanneming staan tot de verhuurder of tot zijn echtgenoot”. ⁶

Ten slotte is in art. 3 van de wet van 30 april 1951 bepaald dat de overeenkomst te allen tijde beëindigd kan worden als beide partijen daartoe beslissen in onderling overleg, op voorwaarde dat dit wordt vastgesteld bij een authentieke akte of bij een voor de rechter afgelegde verklaring

2.6 Huurwaarborg

De wet van 30 april 1951 betreffende de handelshuur voorziet niet in een huurwaarborg, in tegenstelling tot de wet van 20 februari 1991 betreffende de huurovereenkomsten met betrekking tot de hoofdverblijfplaats. Voor een handelshuurovereenkomst is een waarborg immers geen absolute vereiste. Het is evenwel mogelijk een huurwaarborg te bedingen, zonder gespreide betaling en gesteld door een financiële instelling. Daarnaast bestaan nog andere mogelijkheden voor het stellen van de huurwaarborg:

- Betaling van de waarborg door de huurder aan de verhuurder (zie "contant betaalde waarborg: inbare borg");
- Betaling van de huurwaarborg op een "geblokkeerde" rekening op naam van de huurder (zie "contant betaalde waarborg: niet-inbare borg");
- Gespreid betaalde huurwaarborg via een bankinstelling, die borg staat voor de betaling van het totale bedrag van bij de afsluiting van de overeenkomst (dit geval komt niet aan bod in de boekhoudkundige fiche).

⁵Art. 14 van de wet van 30 april 1951 "Regels betreffende de handelshuur in het bijzonder"

⁶BURGERLIJK WETBOEK - Boek III, Titel VIII, Hoofdstuk II, Afdeling 2 bis, art. 3 "Regels betreffende de handelshuur in het bijzonder"

3.1 Contant betaalde waarborgen: inbare borg

Een contant betaalde (inbare) waarborg wordt geboekt op de vorderingsrekeningen bij de huurder en op de schuldrekeningen bij de verhuurder.

3.1.1 Bij de huurder

De huurder die een huurwaarborg dient te betalen, boekt een vordering t.a.v. de verhuurder, met als tegenpost een bankrekening. De vorderingsrekening hangt af van de duur van de waarborg, maar ook van de derde voor wie de borg gesteld wordt. Deze huurwaarborg heeft geen begrotingsweerslag. Op te merken valt dat waarborgen op meer dan een jaar aan het einde van het boekjaar geherclassificeerd worden voorafgaand aan de terugbetaling. Bovendien moet ook een registratie gebeuren in de niet in de balans opgenomen rekeningen om de verbintenis van de huurder t.a.v. de verhuurder te boeken. Als de huurder zijn verplichtingen niet nakomt, vervalt de vordering t.a.v. de verhuurder. Deze potentiële schuld is dus ten laste van de huurder.

De huurder dient de huurwaarborg dus te boeken op volgende rekeningen:

3.1.2 Bij de verhuurder

De verhuurder die een huurwaarborg ontvangt, boekt een schuld t.a.v. de huurder, met als tegenpost een bankrekening. De schuldrekening hangt af van de duur van de waarborg, maar ook van de derde die de borg betaald heeft. Deze ontvangen huurwaarborg heeft geen weerslag op de begroting. Op te merken valt dat waarborgen op meer dan een jaar aan het einde van het boekjaar geherclassificeerd worden voorafgaand aan de terugbetaling. Bovendien moet ook een registratie gebeuren in de niet in de balans opgenomen rekeningen om het recht van de verhuurder t.a.v. de huurder te boeken (cf. toelichting hierboven).

De verhuurder dient de huurwaarborg dus te boeken op volgende rekeningen:

3.2 Borgtochten betaald in contanten: niet-inbare borg

Ingeval de huurwaarborg niet onmiddellijk aan de verhuurder wordt betaald maar wel op een geblokkeerde rekening op naam van de huurder, moet de waarborg geboekt worden op de rekeningen van de niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen, zowel bij de huurder als bij de verhuurder. Het betreft immers rechten en verplichtingen die onderhevig zijn aan voorwaarden. Als de huurder zijn verplichtingen nakomt, wordt de huurwaarborg hem na het verstrijken van de overeenkomst terugbetaald. In het tegenovergestelde neemt hij een schuld ten laste. Het is deze potentiële schuld die geboekt dient te worden in de niet in de balans opgenomen verplichtingen van de huurder, terwijl bij de verhuurder een potentiële vordering ingeschreven wordt in de niet in de balans opgenomen rechten. Daarbij vinden volgende boekingen plaats.

Bij de huurder: :

Bij de verhuurder: :

Wat de boeking van het huurgeld betreft, werd een andere fiche opgesteld, getiteld "Huurgeld - Huur van een gebouw". Hier komt dus enkel de boeking van de huurwaarborg aan bod.

4.1 Contant betaalde (inbare) waarborgen

We nemen als voorbeeld een huurwaarborg op meer dan een jaar, betaald door de huurder (een ABI) aan de verhuurder (een andere ABI) in het kader van een handelshuurovereenkomst.

4.1.1 Bij de huurder

1) De huurder betaalt de huurwaarborg aan de verhuurder.

Registratie van de betaalde huurwaarborg

Buitenbalansverplichting ten laste van de huurder

2) Herclassificatie van de LT- naar KT-vordering op 31/12

3) Teruggave van de huurwaarborg

4.1.2 Bij de verhuurder

1) De verhuurder ontvangt de door de huurder betaalde huurwaarborg.

Registratie van de ontvangen huurwaarborg

Buitenbalansrecht ten gunste van de verhuurder

2) Herclassificatie van de LT- naar KT-schuld op 31/12

3) Teruggave van de huurwaarborg

4.2 Contant betaalde (niet-inbare) waarborgen

We beschouwen het geval waarbij de huurder (een ABI) de waarborg niet rechtstreeks aan de verhuurder (een andere ABI) betaalt, maar hem stort op een geblokkeerde rekening op zijn eigen naam.

4.2.1 Bij de huurder

1) Overschrijving van het bedrag van de huurwaarborg van de bankrekening naar een geblokkeerde rekening

Herclassificatie van de geblokkeerde rekening

2) Registratie van de "niet-inbare" huurwaarborg

Buitenbalansverplichting ten laste van de huurder

3) Teruggave van de "niet-inbare" huurwaarborg

4.2.2 Bij de verhuurder

1) Registratie van de "niet-inbare" huurwaarborg

Buitenbalansrecht ten gunste van de verhuurder

2) Teruggave van de "niet-inbare" huurwaarborg