Bij elke boekhoudkundige afsluiting moeten financiële deelnemingen geherwaardeerd worden.

2.1 Koninklijk besluit van 10 november

De herwaarderingsmethode wordt beschreven in artikel 9 van het koninklijk besluit van 10 november 2009 tot vaststelling van het boekhoudplan van toepassing op de federale Staat en op de gemeenschappen, de gewesten en de gemeenschappelijke gemeenschapscommissie: "De financiële deelnemingen worden jaarlijks geherwaardeerd met toepassing van het deelnemings-percentage op de boekwaarde van het netto-actief van de vennootschap waarin wordt deelgenomen. Als de desbetreffende vennootschap geconsolideerde rekeningen opmaakt en publiceert wordt die herwaardering doorgevoerd op basis van het geconsolideerd netto-actief".

2.2 GOB vs ABI

Financiële participaties worden in de eigen rekeningen van de GOB gewaardeerd overeenkomstig art. 9 van het koninklijk besluit van 10 november 2009, zij het op basis van het netto-actief van het jaar N-1.

Dit is niet het geval bij de ABI's, die hun participaties doorgaans tegen de aanschaffingswaarde boeken.

Het is dus vereist dat de ABI's de methode van de GOB volgen, zo niet moet er een herwerking plaatsvinden op geconsolideerd niveau.

2.3 Netto-actief N-1

Aangezien de gepubliceerde balansen per 31/12/N van de bedrijven waarin de GOB of de ABI's participaties aanhouden niet beschikbaar zijn voor 15/04/N+1¹ , worden de participaties die op 31/12/N in het bezit van de GOB of de ABI's zijn gewaardeerd op basis van het netto-actief per 31/12/N-1, vermenigvuldigd met het paricipatiepercentage op diezelfde datum (N-1)² .

Waarde van de participatie in N = (netto-actief N-1 x percentage in bezit in N-1)

De zo verkregen waarde wordt vergeleken met de waarde van de financiële vaste activa op 31 december van het vorige boekjaar. Het eventuele verschil wordt geboekt als meer- of minderwaarde, naargelang het geval. Opgelet: er mogen geen meerwaarden, waardeverminderingen, of terugnemingen van waardeverminderingen of van meerwaarden geboekt worden op rekening 28..0, die bestemd is voor de aanschaffingswaarde. De herwaardering dient plaats te vinden via de daartoe bestemde rekeningen (cf. Boekingsschema's).

2.4  MAR vs. GBP

De wijze waarop participaties geboekt worden bij de GOB en bij de ABI's is gebaseerd op die van de bedrijfsboekhouding, met als enig verschil het boekhoudplan (GBP). De reden waarom de gebruikte methode verschilt van die bepaald in het GBP schuilt in het feit dat de boekhoudregels van het GBP niet voorzien in de boeking van de meerwaarden in het netto-actief zoals dat het geval is in de boekhoudregels van de MAR, maar wel op een opbrengstrekening. In het GBP is immers geen specifieke rubriek opgenomen voor meerwaarden op het passief.

Samengevat worden de rubrieken van het GBP gebruikt, maar de methode van de MAR (het gaat dus om een gemengde methode).

¹Aangezien 15 april N+1 de uiterste datum is voor het afsluiten van de rekeningen voor het jaar N, kunnen er vanaf dan geen DV's meer geboekt worden voor het jaar N. De algemene rekening (voor het jaar N) moet immers opgemaakt zijn tegen 31 mei van het jaar N+1.

²Onder gepubliceerde rekeningen verstaat de GOB de recentste jaarrekeningen gepubliceerd door de Balansencentrale van de Nationale Bank. Ook de in acht te nemen participatiepercentages zijn die van het laatst gepubliceerde jaar.

- Als een deel van het onderschreven kapitaal niet volgestort is, wordt dat gedeelte afzonderlijk geboekt op een 28..1-rekening.
- In geval van een negatief netto-actief wordt de waarde van de participatie op nul gebracht.
- Als het bedrijf geen rekening opmaakt (netto-actief niet gekend), wordt de waarde van het volgestorte kapitaal geboekt.
- Herwaardering na verwerving
De in het jaar N verworven aandelen worden toegevoegd aan de aanschaffings-, inbreng- of ruilwaarde (ze worden dus opgeteld bij de aanschaffingswaarde, op rekening 28..0, en niet bij de meerwaarden op rekening 28..8).

Waarde van de participatie in N = (netto-actief N-1 x percentage in bezit in N-1) + verwerving

- Herwaardering na verkoop
De in het jaar N verkochte aandelen worden afgetrokken van de aanschaffingswaarde van de participatie. Bij volledige verkoop wordt de waarde op nul gebracht. In het tegenovergestelde geval wordt de onderstaande formule toegepast:

waarde van de participatie in N = (netto-actief N-1 x percentage in bezit in N-1) - verkoop

4.1 Voorafgaande opmerking

De algemene rekening (actiefrekening) en de GBP-rekening verschillen volgens het soort participatie.

- Rubriek 270 is bestemd voor totale participaties.
- Rubriek 271 is bestemd voor meerderheidsparticipaties.
- Rubriek 272 is bestemd voor minderheidsparticipaties.
- Rubriek 273 is bestemd voor buitenlandse participaties.
- Rubriek 274 is bestemd voor participaties in internationale instellingen waarvan de ABI of de GOB lid is.

In de voorbeelden beschouwen we verschillende herwaarderingen op 100%-participaties.

4.2 Meerwaarde

4.3 Minderwaarde

4.4 Meerwaarde na minderwaarde

Als de vastgestelde meerwaarde hoger ligt dan de eerdere minwaarde, moet dit verschil geboekt worden via een passiefrekening.

4.5 Minderwaarde na meerwaarde

Als de vastgestelde minwaarde hoger ligt dan de eerdere meerwaarde, moet dit verschil geboekt worden via een kostenrekening.